Υποστήριξη της μάθησης στο σπίτι
Κάποιες προτάσεις για την προώθηση της μάθησης των παιδιών εκτός σχολικού πλαισίου από τον Οδηγό της Νηπιαγωγού (ΥΠΕΠΘ)
Η υποστήριξη της μάθησης των παιδιών και στο σπίτι ως συνέχεια των προσεγγίσεων που υιοθετούνται στο σχολείο είναι πολύ σημαντική. Οι γονείς μπορούν να προκαλούν τα παιδιά να παρατηρούν και να σχολιάζουν τον κόσμο γύρω τους, ενθαρρύνοντάς τα να ρωτούν και να διατυπώνουν υποθέσεις και προβλέψεις για τα φαινόμενα και τις καταστάσεις που συναντούν. Για παράδειγμα:
- Μπορείτε να τους δείχνετε πινακίδες ή επιγραφές που συναντάτε στο δρόμο, να στέκεστε να τις παρατηρείτε και να προκαλείτε τα παιδιά να σκεφτούν για τα μηνύματα που μεταφέρουν, με ερωτήσεις όπως: «Τι νομίζεις ότι δείχνει; Ποιος μπορεί να την έφτιαξε; Για ποιο λόγο; Σε ποιους απευθύνεται;».
- Να παίρνετε τα παιδιά μαζί σας όταν πηγαίνετε να αγοράσετε εφημερίδες ή περιοδικά, να αφιερώσετε λίγο χρόνο παρατηρώντας τους τίτλους και τις εικόνες που συνοδεύουν τα εξώφυλλα ή τα πρωτοσέλιδα και να συζητάτε με τα παιδιά για το τι μπορεί να γράφουν.
- Να τους δείχνετε την αλληλογραφία που φτάνει στο σπίτι. Να ανοίγετε τους φακέλους μαζί με τα παιδιά «μαντεύοντας» τον αποστολέα και το πιθανό περιεχόμενο, σχολιάζοντας τη μορφή της επιστολής ή λογότυπους που πιθανόν υπάρχουν (π.χ. Ο.Τ.Ε., Δ.Ε.Η.).
- Να τα προτρέπετε να αφαιρούν περιτυλίγματα από συσκευασίες, ώστε να έχουν την ευκαιρία να τις παρατηρούν και να σχολιάζουν τον όγκο και το μέγεθός τους καθώς τις πιάνουν.
- Να δίνετε στα παιδιά ευκαιρίες να ομαδοποιούν, να ταξινομούν, ενθαρρύνοντάς τα π.χ. να τακτοποιούν τα παιχνίδια τους ώστε να βρίσκουν εύκολα τα πιο αγαπημένα τους, να ταχτοποιούν στα συρτάρια τα ρούχα τους ανάλογα με το είδος τους, ζητώντας τους βοήθεια όταν βάζετε πλυντήριο να διαχωρίσουν τα άσπρα ρούχα από τα χρωματιστά, να χωρίζουν τους λογαριασμούς που ήρθαν με το ταχυδρομείο από τα διαφημιστικά φυλλάδια. Οι προτροπές να γίνονται με τρόπο που βοηθά τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα αυτών των διαδικασιών, π.χ. «παρατήρησα ότι δυσκολεύτηκες να βρεις το παζλ, γιατί έχουν μπερδευτεί τα παζλ με τα επιτραπέζια παιχνίδια. Τι νομίζεις ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να βρίσκεις ευκολότερα το παζλ που θέλεις κάθε φορά;»
- Να γράφετε μαζί τη λίστα για τα ψώνια στο σούπερμαρκετ. Να αριθμείτε τα είδη της λίστας και να συζητάτε για το πού μπορούν να βρουν το καθένα. Να αναζητείτε μαζί με τα παιδιά τις πινακίδες που μπορούν να οδηγήσουν στα είδη της λίστας. Να τα αφήνεται να αναζητούν και εκείνα τα προϊόντα της λίστας. Στο σπίτι τα παρακινείται να ταξινομούν και να τοποθετούν τα ακίνδυνα προϊόντα στους χώρους αποθήκευσης. Έτσι τους δίνεται η ευκαιρία να παρατηρούν σχήματα, ετικέτες, μεγέθη και να συνειδητοποιούν τις διαφορετικές διαστάσεις και το διαφορετικό βάρος των προϊόντων. Τέλος, να διαβάζετε τις οδηγίες χρήσης που υπάρχουν επάνω στις συσκευασίες μαζί με τα παιδιά, δείχνοντάς τους πού διαβάζετε και σχολιάζοντας τις πληροφορίες.
- Κατά την παρασκευή ενός γλυκού να αναζητείτε μαζί με το παιδί τη συνταγή, να κάνετε προβλέψεις για το τι μπορεί να χρειάζεται, να διαβάζετε τα υλικά, να γράφετε τη λίστα μαζί με το παιδί και να κάνετε έλεγχο στο ντουλάπι για να δείτε τι υπάρχει και τι θα χρειαστεί να αγοράσετε. Μπορείτε να δίνετε την ευκαιρία στο παιδί να συγκεντρώνει τα απαραίτητα υλικά, να μετρά τις ποσότητες και να τα προσθέτει στο δοχείο παρασκευής.
- Να παίζετε μαζί επιτραπέζια παιχνίδια, να διαβάζετε μαζί τις οδηγίες για τον τρόπο που παίζεται το κάθε παιχνίδι, να ερμηνεύετε τους προτεινόμενους κανόνες και να αναζητείτε τον καλύτερο τρόπο παιχνιδιού.
- Όταν παίζετε με τα παιδιά, π.χ. φτιάχνοντας σαπουνόφουσκες, να τα προτρέπετε να παρατηρούν, να συγκρίνουν και να σχολιάζουν τα διαφορετικά μεγέθη που μπορούν να επιτύχουν χρησιμοποιώντας διαφορετικά αντικείμενα του σπιτιού (π.χ. μυγοσκοτώστρες, σουρωτήρια, χωνιά κ.λπ).
- Όταν σας δίνεται η ευκαιρία, να ξεφυλλίζετε μαζί εφημερίδες, περιοδικά, να σχολιάζετε τις εικόνες, να παρατηρείτε τα διαφορετικά μεγέθη των γραμμάτων και να τους διαβάζετε ό,τι σας ζητάνε ή ό,τι κρίνετε εσείς ότι θα τους ενδιέφερε και να το σχολιάζετε μαζί.
- Προτρέψτε τα παιδιά να παρατηρούν, να σχολιάζουν ή/ και να καταγράφουν την ανάπτυξη των φυτών ή των λαχανικών στον κήπο σας. Ή να παρατηρούν το μέγεθος και το σχήμα της σκιάς τους, καθώς περπατάτε στο δρόμο τις μέρες με ήλιο.
- Όταν το παιδί αρρωσταίνει και πηγαίνετε στο γιατρό, μπορείτε να του διαβάζετε τη συνταγή ή τις πιθανές οδηγίες του γιατρού (π.χ. ειδικό διαιτολόγιο, παραμονή στο κρεβάτι ?). Συζητείστε με το παιδί τις οδηγίες: τι ακριβώς γράφει, τι θα πρέπει να κάνει το παιδί, ποια φάρμακα θα αγοράσετε, κάθε πότε θα τα πίνει, πόση ακριβώς ποσότητα κάθε φορά.
- Μπορείτε να διαβάζετε στα παιδιά βιβλία που σας ζητούν τα ίδια, καθώς επίσης και τα βιβλία από τη δανειστική βιβλιοθήκη του σχολείου. Καλό είναι να κάθεστε σε μια άνετη γωνιά του σπιτιού, κρατώντας το παιδί στην αγκαλιά σας, να του δείχνετε τον τίτλο, να το καλείται να φανταστεί τι μπορεί να λέει το συγκεκριμένο βιβλίο («Για ποιο πράγμα λες να γράφει;»), να δείχνετε πού είναι γραμμένο το όνομα του συγγραφέα, του εικονογράφου, του εκδοτικού οίκου, να διαβάζετε το κείμενο, δείχνοντας πού διαβάζεται και να συζητάτε με τα παιδιά για την υπόθεση ή για τα πρόσωπα της ιστορίας.
Πρέπει να τονίσουμε ότι προϋπόθεση για να λειτουργήσουν θετικά όλες οι παραπάνω προτεινόμενες δραστηριότητες είναι τα παιδιά να εμπλέκονται σε αυτές με προθυμία και ευχαρίστηση. Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά μαθαίνουν παίζοντας και εμπλέκονται πολύ πρόθυμα σε δραστηριότητες που τους κινούν το ενδιαφέρον.